zelfsturende teams

Het is weer zo ver. Vernikkelen van de kou. Je stem schor schreeuwen en eindelijk tijd om met een collega of ouder over wat anders te praten dan over werk. Precies, het schoolvoetbaltoernooi. De heren hadden gister de eerste twee wedstrijden. Er werd fantastisch goed samengewerk. In een gesprekje met een van de coaches (een ouderpaar) bleek dat de kinderen zelf de opstelling en de wissels hadden bedacht. En ook dat ze zelf heel veel aan de training hadden gedaan. De ouder vond dit geweldig. En daar ben ik het helemaal eens. Wat wil je nog meer dan zo'n zelfsturend team? Tijdens het spelen bleek dat de aanvallers hun werk goed deden. 4-0 werd het. De tweede wedstrijd was wat moeilijker. De verdediging moest flink lopen en kon helaas een tegendoelpunt niet voorkomen. 0-1 Dat was zeker een teleurstelling, maar ik heb geen wanklank gehoord. Dat zelfsturende team laat me maar niet los. Kinderen kunnen, zo blijkt maar weer, uitstekend zelf dingen organiseren en daarbij rekening houden met ieders kwaliteiten. Als kinderen dat kunnen, waarom kunnen wij dat dan niet? Waarom moeten leerkrachten aan het handje worden gehouden? Waarom moet voor ons worden bepaald wat we wel en niet doen en hoe? Waar blijft de motivatie als dingen voor je worden beslist? Ik denk dat we nog veel kunnen leren van deze groep kinderen.

wat is de waarheid?

Al een week lang loop ik rond met vragen. Nou ja, een week... Veel langer eigenlijk al, maar deze week werd ik opnieuw bij deze vragen bepaald. Als leerkracht van een school die onder inspectietoezicht staat, word ik gedwongen bepaalde dingen te doen. Niet doen, is afgestraft worden. Het doen betreft vooral het zichtbaar maken op papier van acties die je doet. Op zich niks mis mee. Papier zorgt voor duidelijkheid, toch? Maar volgens mij zit in dat papier ook de valkuil. Papier is geduldig, maar kost ook tijd. Het schrijven van plannen van aanpak, beschrijven van analyses, beschrijven wat je plan is voor de komende zes weken... Een tijdrovende bezigheid. Het doel hiervan? Voor de inspectie waarschijnlijk dat we controleerbaar zijn. Mijn doel, als ik het werkelijk zou willen, is het verbeteren van mijn onderwijsaanbod. En dat laatste lijkt mij toch het belangrijkste doel van de inspectie. Het vreemde is echter dat door het toenemen van de papierwinkel de werkelijke tijd voor het verzorgen van goed onderwijs afneemt. Vandaag ben ik 3 uur bezig geweest met het opnieuw inrichten van de groepsmap en zorgmap. Dit volgens het nieuwe systeem waarbij de eisen van de inspectie zijn meegenomen. Wat was er mis met het oude systeem? Keurige groepsoverzichten, resultaten, automatisch gegenereerde ananlyses, een mooi weekrooster met daarin vermeld alle extra te geven instructie enz. Waarom een overzicht van de uit te voeren lessen en de lesdoelen van het hele jaar? Die staan toch gewoon in de methode? Waarom analyses van elke taaltoets? Je bespreekt die toetsen toch altijd na en je geeft toch extra uitleg als je ziet dat een kind iets niet goed heeft begrepen? Waarom al die handelingen vastleggen?
En niet alleen ik ben er vandaag 3 uur mee zoet geweest. En niet alleen vandaag. En dan heb ik het nog niet over al het werk dat de IB-er en de directie hebben aan het komende bezoek van de inspectie. Het lijkt mij dat de inspectie wil dat we meer kwaliteit leveren. Staat kwaliteit gelijk aan een goede administratie? Of beter gezegd: betekent een goede administratie dat je goed presteert?
Volgens mij zorgt de inspectie voor minder kwaliteit. Door het vele werk van vandaag bijvoorbeeld, liggen de taaltoetsen nog onnagekeken in de kast. De planning is dat ik deze maandag met de kinderen nabespreek. Jammer van de planning, maar dat is niet haalbaar.
Of ik de analyses van alle toetsen van het afgelopen half jaar nog maar even wil maken. Hoezo? Met welk doel? We gaan toch voor kwaliteit? Ik heb n.a.v. de toetsen extra hulp geboden. Waarom dat achteraf nog op papier zetten? Om een wit voetje te halen bij meneer de inspecteur? Alle tijd die me dat kost, kan ik niet besteden aan het voorbereiden van de lessen.
Er moet een nieuwe methode voor rekenen, technisch lezen en schrijven worden uitgezocht. Wanneer heb ik tijd om mij daarin te verdiepen? Al het papierwerk verdringt mijn tijd voor waar het werkelijk om draait.
De enorme werkdruk zorgt voor spanning. Het gevoel van 'moeten' is permanent aanwezig. Moeten voor de inspectie. Niet het moeten om kwaliteit te leveren. Dat moeten is niet erg. Dat wil ik wel.
Vanochtend om half acht was ik op school, om kwart voor zes trok ik de deur achter me dicht. En dat niet alleen vandaag. En niet alleen ik. Krijg je hier uitgeruste leerkrachten van? Krijg je hier goed toegeruste leerkrachten van? Wordt het onderwijs hier beter van? Ik geloof er werkelijk helemaal niets van!

energie

Na een week groep 8 te hebben gedraaid, was het ook weer prettig om vandaag met mijn eigen groep te kunnen werken. Bijna de eerste vraag die werd gesteld was: 'Gaan we vandaag de groepjes veranderen?' De afspraak was namelijk dat vorige week te doen, maar ja, toen stond ik voor groep 8. Na een rustige start met de weekendverhalen, kwamen de nieuwe groepjes aan bod. Achterop het bord had ik mijn voorstel geschreven. Zoals altijd mochten de kinderen daarop reageren. Na wat argumenten en tegenvoorstellen, was het plan klaar. 'Om 13.15 uur gaan we de groepjes wisselen.'

Tevreden gingen we aan de slag met ons rekenen. Uit ervaring weet ik dat zulke dingen 's ochtends niet zo handig zijn, want er gebeurt iets in de groep bij het wisselen dat zorgt voor het vrijkomen van heel veel energie. Met twee toetsen op het programma, leek het mij verstandig dat niet in de ochtend te doen.

Om 13.15 stonden de kinderen in de startblokken. Eerdere keren had ik alleen de noodzakelijke tafels laten verplaatsen, maar er moest nu zoveel worden verhuisd, dat iedereen de eigen tafel mee kon nemen. Na nog een korte toespraak en een tijdafspraak, begon het gesjouw. Na 1 minuut kletterde een glazen potje op de grond. Met grote zorg werden de glasscherven opgeraapt. Na vijf minuten had iedereen een nieuwe plek. Echter, enkele hoofden van kinderen zaten nu voor het beeld van de wat kleinere kinderen. Nog wat verplaatsen en verschuiven had dit tot gevolg. En toen, ja toen was het zover. De energie en chemie vlogen in het rond. Lachen, grapjes, giebelen, roepen. Het moest er allemaal uit. Inmiddels ervaringsdeskundig hiermee, zette ik de kinderen aan het werk met een hernieuwde kennismaking, het bedenken van een groepsnaam en een yell. Toen kon de ontlading plaatsvinden. Heerlijk om te zien. Wat een enthousiasme! De eerste stappen voor een prettige samenwerking zijn in ieder geval gezet!

Onnavolgbaar

Tot vanmiddag een uur of vier had ik een bijzonder aangename dag. Nog steeds mag ik genieten van groep 8. Helaas voor mijn collega is zij namelijk nog ziek. Voor mij betekent dat een hele week lesgeven aan haar groep. En dat is echt heerlijk. Zij heeft de boel goed georganiseerd. Makkelijk over te pakken. En ik ken de groep op mijn duimpje. Zowaar had ik zelfs 10 minuten tijd om te observeren. Een ongekend luxe!

Om kwart voor vier echter, begon de bouwvergadering. Aangezien ik deze zelf voorzit en ook de agenda maak, wist ik al een paar dagen de ins en outs. Ten minste, dat dacht ik. Om even voor twaalf echter kreeg ik van een collega bouwcoordinator te horen dat we voor de inspectie onze implementatie voor de begrijpend lezen methode op papier moesten hebben. Of we dat punt ook maar even mee wilden nemen. En om half vier kwam de IB-er met het verzoek de inhoud van de groeps-, zorg- en hangmap nog eens na te lopen. 'Vandaag graag, want morgen moet het naar de inspectie.' Ja, die inspectie. Nu ons verbeterplan is goedgekeurd, eindelijk, krijgen we de heren inspecteur weer op bezoek. En of we dan maar even alles in orde willen hebben.

Het agendapunt begrijpend lezen vormde niet echt een probleem. Al vlot waren we daar uit. Het punt groespmappen echter, zorgde, positief gezegd, voor verwondering. Of we namelijk maar wilden zorgen voor een roosterplanning van 6 weken vooruit. 'Zes weken?' De een vroeg of de potjes tip-ex al waren besteld en de ander vroeg zich af welke papieren tijger we nou weer op ons bord kregen. 'Ja, maar de inspectie wil weten of we planmatig handelen en dus of we vooraf nadenken over de leerstof die we die periode aan gaan bieden. En welke kinderen daarop wellicht gaan uitvallen of meer instructie nodig hebben.' Verbazing alom. 'Waar hebben we methodes en handleidingen voor?' 'Zijn kinderen producten geworden?' 'Wat een tijdverspilling. Je plant toch wekelijks en dagelijks wat je gaat doen, welke instructie (handelingsplannen, groepsplannen enz.) en bekijkt dagelijks en wekelijks hoe dingen zijn gegaan en wat je eventueel nog moet uitleggen, herhalen of wat ook!' De verwondering sloeg over in boosheid. Boosheid over de zoveelste dwingende, onzinnige, tijdrovende eis van de inspectie. En of we ook gelijk maar analyses op papier wilden zetten voor alle methodegebonden toetsen. 'Altijd maar weer dat papier. We maken analyses. We voeren acties uit. Waarom nog dat papier? De tijd die het kost om alles op papier te zetten, besteed ik liever aan iets anders!' De irritatie verdween de hele vergadering niet meer.

Nu ik het toch over de inspectie heb, nog even wat anders. Een van de redenen voor ons stempel 'zeer zwakke school' was het feit dat we voor kinderen met bijvoorbeeld dyslexie niet op papier hadden staan dat zij voor bijvoorbeeld spelling de eindtermen van groep 8 niet zouden halen. 'Fout', volgens de inspectie. Voor alle kinderen die de stof van groep 8 niet gaan halen door bijvoorbeeld dyslexie, moet een ontwikkelingsperspectief worden opgesteld. Daarin staat wat de verwachting is. Wat is haalbaar? Welke begeleiding krijgt het kind? Enz. Volgens mij een hele dikke papieren tijger, welke elke keer bijgesteld mag worden. Wat zegt zoiets nou werkelijk? Wordt het kind er beter van? Wordt de school er beter van? Kan de leerkracht het kind hierdoor beter begeleiden? Wat weten we door dit papier? Niets meer dan toen we deze papieren nog niet hadden. Heel bijzonder!
Het bijzondere is echter ook dat kinderen die zo'n OPP hebben, voor bepaalde vakken niet meegeteld hoeven te worden bij de citoscores. De gemiddelde groepsscore verbetert aanzienlijk als je deze kinderen niet meetelt. Dus als je OPP's maakt, presteer je beter. Of toch niet? Ik hoop dat iemand dit nog snapt, want als ik een broek aan zou hebben, zou die nu wel op m'n enkels hangen.

oude liefde

Vandaag een dagje groep acht gedaan. Het was als een oude jas die lekker zit. Heerlijk. Fijne groep, lekker zelfstandig. En de helft heb ik al 2 jaar in de klas gehad, de andere helft een jaar. Dat was even een dagje genieten. Niet dat mijn eigen groep niet plezierig is, zeker wel.
Maar zo'n dag is echt wel even genieten. De manier van aanspreken was weer in een keer goed. De grapjes waren oke en het vertrouwen is er nog steeds. Ik heb er echt van genoten!

chaos

Vandaag spontaan een combinatiegroep. Zieke collega van groep 8. Geen vervanging. Naar huis sturen was geen optie. Dus werden de kinderen opgedeeld. 'Arme kinderen', denk ik dan altijd. Maar goed, soms zijn dingen niet anders. Zo kreeg ik zeven kids van mijn oude clubje erbij. Vier van mijn eigen clubje waren er ziek. Dus waren het er uiteindelijk nog maar 29. Altijd nog twee minder dan vorig jaar. Maar wel een een lokaal dat zo'n 16 m2 kleiner is. En dan was te merken. Altijd al een benauwd lokaal. Vandaag was het bijna niet te doen. De enige twee ramen die ik heb, allebei op het oosten, stonden de hele dag wagewijd open. Van enig doorluchten was toen echter nog steeds geen sprake. Ook met de afzuiginstallatie op volle toeren, bleef het benauwd. De open deur gaf enige verkoeling. Dus de hele dag maar de deur open. Ik denk dat ze bij de kleuters ons gezang nog hebben kunnen horen.

Altijd een boeiend schouwspel, twee groepen bij elkaar zetten. Bijzonder om te zien dat de 7 van groep 8 dan toch de 22 van groep 7 de baas zijn. Niet voor lang, denk ik. Maar vandaag wel.

Mijn instructietafel was bezet door drie gezellige meiden. Het bureau lag volgepakt met gemaakte posters. Waar bleef ik? De chaos van de dag zat waarschijnlijk voornamelijk in mijn hoofd, maar rustig word ik nooit van zo'n opdeeldag. Vanmiddag maar even gebruik gemaakt van het heerlijke weer. Dat hielp. Eindelijk werd het toch ook 15.15 uur. Het was best een goede dag, maar die chaos...

Na schooltijd kon ik niet anders dan orde scheppen. Twee lieve meiden hadden mijn bureau al opgeruimd, zelfs de lades. Ineens kon ik mijn eigen rommel in de opbergkast niet langer aanzien. Ik moest en zou iets opruimen. Vreemd verschijnsel, die opruimwoede na zo'n dag. Ik dacht dat het aan mij lag, maar toen ik bij mijn collega binnenliep, zag ik eenzelfde opruimwoede. We konden er gelukkig samen om lachen.

Tegen zessen ging ik compleet gesloopt naar huis. Het enige dat ik nog kon bedenken was dat ik boodschappen wilde doen om een 'dom' boek te kopen, zodat ik de hele avond kon lezen. En blijkbaar was het volgen van dat instinct het enige juiste om te doen. De chaos is weg. Ik voel me vele malen minder vermoeid dan vier uur geleden. Lekker ontspannen. Mijn hoofd is weer leeg. Nu is het weekend echt aangebroken.

accepatie, vriendschap en plezier

Ja, dat hebben we hier.

Leuk toch, zo'n missieverklaring. Vandaag de gymles hiermee begonnen. "Ik ben benieuwd hoe ik dit bij de gymles bij jullie terugzie!' En of ik het heb gezien. De gymles zet mijn groep altijd klaar. In groepjes krijgen de kinderen een taak. Bij toeval had ik een zevental heren een vrij pittige klus gegeven. Wat een geweldige samenwerking! Het overleg vooraf had wellicht nog wat beter gekund (maar wat zeur ik), maar bij de uitvoering heb ik alleen maar mooie dingen gezien. Ook de andere groepjes werkten voortreffelijk samen, maar deze heren genoten er zichtbaar zelf van. 'O juf, mogen wij dan ook samen een groepje zijn, want we hebben zo goed samengewerkt?' Mijn hart smolt. Ik gaf nog aan dat een groepje van zeven wel erg groot was, maar met volle overtuiging gaven ze aan dat dat geen probleem was. En dat was het ook niet. Een heerlijke gymles. 'Gaan we dit nog eens doen juf?' Daar kan juf geen nee op zeggen.

missieverklaring

Geinspireerd door een een boek over cooperatief leren heb ik de klas vrijdag laten starten met het schrijven van een missieverklaring. Uiteraard vond er eerst een gesprek plaats over de term. Voorbeelden kwamen ter sprake als 'een voor allen en allen voor een', waardoor de kinderen zich een beeld konden vormen van de bedoeling van de opdracht. Begin januari hadden we al een eigen groepsnaam bedacht, te weten 'funny group'. En nu dus de missieverklaring.

Na de uitleg gingen de kinderen aan de slag met het praten over waarden a.d.h.v. een rijtje waarden op het bord. In tweetal voerden ze gesprekjes waarbij ze aan elkaar ook de argumenten voor het belang van een waarde benoemden. Na flink wat gesprekjes werd er een top 3 per kind opgesteld. Vervolgens een top 3 per tafelgroep en uiteindelijk (vandaag) een missieverklaring per groep. Verrassende verklaringen. Ik heb er van genoten. Toen alle verklaringen zichtbaar waren voor iedereen, mochten de kinderen een score hangen aan de 6 verklaringen. Daar rolde uiteindelijk 1 verklaring uit.

Acceptatie, vriendschap en plezier, dat hebben we hier.

Waarop direct een jongen zei: 'Als je er ja tussen zet, loopt het beter.' De hele klas was het met hem eens. En zo hebben we dus onze missie geformuleerd. Ik vind 'm prachtig. En het mooie is dat ik er nauwelijks in heb gestuurd. Het enige dat ik heb gedaan is wat waarden op het bord schrijven die mogelijk belangrijk waren. Fantastisch toch!

Ik vond het wonderbaarlijk leuk om te doen en de kinderen ook. Deze week gaan we er concreet invulling aangeven.

Hogescholen

Vandaag weer een sterk staaltje planning van de Hogeschool. Keurig om 16.30 uur sta ik samen met mijn twee mede-intervisanten (of hoe je dat ook mag noemen) bij lokaal C201. Geen docent. Na vijf minuten wachten nog geen docent. 'Zal ik maar even bellen?' De anderen knikken. Gelukkig heb ik het 06 nummer en even later klinkt de stem van de docent. 'We hebben toch intervisie?' Verbazing en verwarring. Nee dus. Dubbele planning blijkbaar. Alle andere jaargenoten hebben wel intervisie. Hoe kan het dan dat onze docent ineens les moet geven aan een andere groep? Na wat heen en weer gepraat, besluiten we maar het beste van deze miscommunicatie te maken. Lekker naar huis. Eens een keer op woensdagavond thuis. Dat wordt genieten.