ontpoppen

Onlangs las ik op een toilet bij iemand een prachtig verhaal over een vlinder. Een vlinder moet zich ontwikkelen in de cocon en zichzelf door een nauw gaatje naar buiten persen. Je kunt natuurlijk de vlinder een handje helpen en die cocon een stukje open peuteren. Het effect daarvan is echter dat de vlinder onvoldoende ontwikkeld is om dan een werkelijk leven te kunnen leiden. En dat geldt natuurlijk ook voor mensen. Je moet je eigen kracht ontwikkelen om uit te groeien tot een volwaardig persoon. En die kracht krijg je niet met alleen maar voorspoed. Het verhaal is natuurlijk veel mooier dan ik hier vertel, ondersteund met geweldige foto's.
Waarom ik dit hier neerschrijf?  Omdat ik een pijnlijke overeenkomst zie met het onderwijs. Krijgen kinderen nog wel de tijd om zich stap voor stap te ontwikkelen? Of worden zij gedwongen eerder uit hun pop te komen? Worden daarmee niet, onbedoeld, dingen stuk gemaakt? Ik hoorde onlangs een IB-er zeggen op de vraag wanneer kinderen leren cijferend te delen 'als ze er aan toe zijn'. Oh? Dus kinderen leren iets als ze er aan toe zijn. Toch fijn dat alle kinderen in Noord-Nederland op 3 september a.s. toe zijn aan leren lezen. En dat alle kinderen in groep 4 toe zijn aan de tafels. En dat alle kinderen na groep 8 toe zijn aan het voortgezet onderwijs. Toch wel heel praktisch.
Zo werkt het dus niet. En toch moet er wel zo gewerkt worden. Kinderen die een andere ontwikkeling doormaken vallen buiten de boot. Dat is niet nieuw. Wat wel nieuw is, is dat het steeds meer dwingend wordt om met de grote stroom mee te gaan. En de grote stroom stelt steeds meer eisen. Kunnen kinderen zich op deze manier nog wel ontpoppen tot wie ze werkelijk zijn? Of produceren we zo met elkaar vleugellame kinderen? Bewust zeg ik 'produceren'. Het lijkt wel alsof het onderwijs producten moet afleveren, op een lopende band in elkaar gezet. Overdreven? Nee, zeker niet. Beangstigend? Ja nogal!

juweeltje

Vorige week had ik een bijzondere ervaring. In het prachtige Limburgse land, alwaar mijn zus woont, was een feestje gaande. Het was geweldig mooi weer, wat de feestvreugde verdubbelde. Mijn wederhelft had voor alle gasten een Indische maaltijd bereid en deze moest opgewarmd worden. Ik vond dat een prachtige taak voor mij. Na een relaxte middag in de tuin, het aaien van de kip, samen met de enig aanwezige junior en het zoeken naar de verstopte hamster, besloot ik dat het tijd werd de boel op te warmen. 'Zal ik je helpen?' Twee prachtige bruine ogen keken mij aan. Het leek mij gezellig. Al babbelend vertrokken wij naar de keuken. Samen hesen we de grote pannen uit de koelkasten. Vol belangstelling werd mijn handelen door junior gevolgd. Er moest nog ergens een blikje tomatenpuree in. 'Mag ik dat doen?' Ik dacht even na over mogelijke onprettige gevolgen voor dit lieve, bijdehandje, maar kon niets bedenken. De jongedame gaf ik opdracht om een kruk te halen, alwaar ze vlot mee terug kwam. Na mijn aanwijzingen begon ze voorzichtig de puree in de pan te doen en te roeren. Concentratie op haar leuke gezichtje. Toen de klus klaar was, ging ze verder met wat duidelijk haar hobby was: praten. Na vijf minuten wist ik precies wat ze de komende zes weken ging doen. Ze had namelijk net vakantie. Eerst twee weken zonder mama op de boot, dan .... Enzovoort. We kletsten gezellig verder, waarbij ik af en toe haar naam noemde. Na een tijdje zei ze dat ik haar naam steeds verkeerd zei. 'Wat dan?' Letter voor letter spelde ze mij haar naam: em, aa, en, oo, nn. Ik kon geen verschil ontdekken met wat ik de hele tijd zei, maar ja, ik heb natuurlijk niet de prachtige Limburgse tongval. Uiteindelijk accepteerde ze maar hoe ik het uitsprak. Al roerend praatten we gezellig door. Ze vertelde me dat ze 6 jaar was, en een half! Vooral die halve scheen erg belangrijk te zijn. Na een tijdje, toen het even stilviel, vroeg ze of ik niet nog wat te praten had. Inwendig moest ik grinniken. Wat een geweldige meid! Nadat we een uurtje samen bezig waren geweest, wist ik meer van haar af dan van de gemiddelde leerling in mijn groep. Dit juweeltje had mij een kijkje gegeven in haar doen en laten. De tijd die we samen hadden, was werkelijk kwaliteitstijd. Als vanzelf kwamen mijn gedachten bij het onderwijs. Hoeveel echte tijd hebben we om werkelijk met kinderen te praten, om hen echt te leren kennen en hen het gevoel te geven dat we belangstelling voor hen hebben en waarderen om wie ze zijn? Dat moet allemaal tussendoor. Eerst gaat het om werken, om resultaten, om die verdraaide cito's. En dan komt pas de tijd voor verdieping in de sociale contacten. Als die tijd al komt. Het lijkt mij compleet de verkeerde volgorde.
Het juweeltje gaf mij bij vertrek en hand en ik wenste haar een fijne vakantie en tot ziens. Haar prachtige bruine ogen keken mij recht aan. 'Tot de volgende keer!'