Arrogantie van de meerderheid?

Een jaar lang hadden we ons verdiept in de verschillende programma's, gericht op het registreren van sociaal-emotionele gedragingen. Dit uiteraard onder begeleiding van een werkgroep, bestaande uit teamleden. Aan het einde van een serieus en gedegen proces, namen we als gehele team een besluit. Er was enige verdeeldheid, maar niemand had ernstige bezwaren tegen het uiteindelijk gekozen registratiesysteem. Klaar voor een nieuwe start, kregen we tot onze verrassing, nou ja, zeg gerust verbijstering, te horen dat het bestuur besloten had dat alle bij het bestuur horende scholen verplicht moesten gaan werken met Viseon. De tijdsinvestering van een heel schooljaar overleggen, uitproberen, bekijken, testen en argumenteren, verdween in een pennestreek in de prullenbak. Allemaal voor niets gedaan! Protest van de IB-er en directeur vermochten niets. Viseon zou worden aangeschaft. Kosten voor een ander programma waren voor eigen rekening. Tja, dan ben je uitgepraat in onderwijsland.
Afgelopen schooljaar kregen we eindelijk de beschikking over het programma en zo vulden wij ergens in mei de lijsten in voor de kinderen uit onze groepen. Vanaf groep 5 mochten ook de kinderen zelf de lijsten invullen. Gelukkig niet allemaal handmatig, maar digitaal. En na de investering in tijd om alles ingevuld te krijgen (1 x 27 kinderen en 27 x 1 kind) rolde er een prachtig overzicht uit de computer. Het prachtige programma was zelfs zo in elkaar gezet dat met een druk op de knop door de IB-er er ook nog een overzicht uitrolde waarop de scores stonden, in Cito omgerekend. Dus een kind met goede sociale vaardigheden scoorde een A en met hele belabberde sociale vaardigheden een E. Prachtig toch! Weet je meteen waar je wat mee moet. Mooi voor het opzetten van een nieuw handelingsplan, toch?
Mijn weerstand tegen het programma, al begonnen door de dwingende handelswijze van het overkoepelende management, nam met de dag toe. Citoscores voor sociaal-emotionele vaardigheden? Hoe kwamen ze op dat idee?! Op alle momenten die enige ruimte boden, ventileerde ik mijn mening. Her en der vond ik medestanders. De overwegende reactie echter bestond uit een schouderophalende acceptatie van de feiten. 'We moeten het gewoon doen.' Waarom zo'n dociele houding?
Door andere bezigheden, andere zaken die prioriteit hadden, was het hele Viseon gebeuren wat naar de achtergrond gezakt. Echter, door mijn opleiding kwam ik in contact met de theorie van Human Dynamics. Heel kort gezegd komt deze er op neer dat er in ieder mens drie basisdynamieken aanwezig zijn, welke je mens-zijn bepalen. Ieder mens is anders, waarbij de eerste dynamiek aangeeft hoe je naar dingen kijkt en de tweede naar wat je ziet. Dat samen is je kracht. Het meer ontwikkelen van de derde dynamiek zorgt er voor dat je eerste en tweede dynamiek nog krachtiger worden. De drie basisdynamieken zijn mentaal, fysiek en emotioneel. Wat dit met Viseon te maken heeft? Nou een heleboel. Als een kind mentaal is ingesteld, zal het bijvoorbeeld vaak de behoefte hebben om alleen te werken en alleen te spelen. Als een kind emotioneel is ingesteld, hoort het aangaan van relaties bij de dagelijkse gang van zaken. En kinderen die fysiek zijn ingesteld, horen als vanzelf bij een groep. Als een vraag in Viseon bijvoorbeeld gaat over samenspelen, dan zal dat bij een mentaal ingesteld kind heel anders scoren dan bij een emotioneel ingesteld kind. De vraag is hoe de leerkracht met deze gegevens omgaat. Viseon zelf hangt aan de uitkomsten Cito scores. Ik vraag me af op grond van welke normen de scores worden bepaald. Is alleen spelen goed of is alleen spelen fout? Wie bepaalt dat? Vanuit welke invalshoek? Volgens onderzoek is de meerderheid van de Westerse mensen emotioneel ingesteld. Als de normen afhangen van deze groep mensen, is alleen spelen dus niet goed. Een kind dat samenspeelt, functioneer naar behoren. Een kind dat alleen speelt, doet dus niet normaal. Een E score wellicht? Natuurlijk is het voor een goed evenwicht belangrijk dat kinderen ook leren samenspelen. Maar net zo belangrijk is het dat kinderen leren dat je ook alleen goed kunt functioneren.
Mijn weerstand tegen Citoscores in het algemeen, is zeker niet afgenomen. Viseon als toetsinstrument om te kijken hoe kinderen over zichzelf denken, is prima. Viseon als toetsinstrument om te kijken hoe leraren over de kinderen denken, is ook prima. Maar het waardeoordeel dat daaruit voortkomt, is voor mij een heleboel bruggen te ver. Het kan niet zo zijn dat de meerderheid bepaalt hoe de minderheid moet functioneren. De meerderheid moet zorgen dat de minderheid ook goed kan functioneren naar eigen mogelijkheden, en zich vooral begrepen voelt. Laten we eens aan begrip gaan werken. Begrip van leerkrachten voor hun kinderen. Begrip voor het anders zijn. Begrip voor de kwaliteiten die ieder kind heeft. En vooral begrip van de leerkrachten voor hun eigen manier van zijn, en de daarbij horende valkuilen voor hun manier van lesgeven. Dat lijkt me vele malen eerlijker, respectvoller en effectiever dan meten vanuit een oordelende houding.

Kinderen zijn geweldig!

Vandaag verjaardag gevierd. Samen met duo en stagiaire. Was een echt feest. Wat zijn kinderen toch lief en gevoelig. 'Juf, ik heb maar twee cadeautjes bij me en niet drie.' 'Maakt niks uit, vinden juffen niet erg.' De een bedacht dan dat het cadeau een gezamenlijk cadeau was en de ander regelde dat we uiteindelijk alledrie evenveel cadeautjes kregen. En wat zijn we verwend.
En wat een geweldig leuke toneelstukjes. En alles werd leuk gevonden: Amerikaans liften, moordenaartje, film kijken, spelletjes doen, puzzelen en galgje. Wat waren deze kinderen heerlijk tevreden. Het was een topdag. Ik heb er met volle teugen van genoten! En niet alleen ik, ook mijn collega's en bovenal de kinderen. Een mooie start voor een lekkere vakantie!

Waar haal ik de tijd vandaan?

'Ik ben laat thuis vanavond. Kan wel zeven uur worden.' Met die woorden verliet ik om half acht deze morgen het huis, denkend aan de berg nakijkwerk die er nog lag en er nog bij zou komen! Drie toetsen die nog nagekeken moesten worden, evalueren van de handelingsplannen, uitwerken van de oudergesprekken (27 x), beoordeling maken voor de stagiaire, gesprek met de IB-er over de resultaten van een handelingsplan voor spelling (betreffende 9 kinderen) en alle overige, dagelijks voorkomende bezigheden. Genoeg om er een lange dag van te maken. Met dank aan mijn zeer behulpzame stagiaire werd het geen zeven uur. Om half zeven stapte ik de schooldeur uit. Alles gedaan wat ik gepland had, behalve de uitwerking van de oudergesprekken en het gewone nakijkwerk. Daar had ik geen zin meer in om half zeven 's avonds. Nog even twijfelde ik om het wel te doen, of mee naar huis te nemen. Mezelf toegesproken en het laten liggen. Morgen is er weer een dag. Hopelijk een dag met meer dan 9 uur, anders zal het weer niet afkomen! Elke dag vraag ik me weer af, waar ik de tijd vandaan moet halen om alles te doen, wat gedaan moet worden. Ik heb geen idee. Niet raar dat het onderwijs er niet beter op wordt. Wel meer werk, maar niet meer tijd. Zal er ooit iemand die invloed heeft op de gedachte komen dat er om goed onderwijs te leveren, meer mankracht ingezet moet worden? Ik begin het toch ernstig te betwijfelen!

bezuinigen, investeren of voor de gek houden

Volgens het CNV krijgt het onderwijs een sigaar uit eigen doos. Vind ik wel een mooie uitspraak. De nieuwe regering houdt ons een mooie vis voor, maar die komt dan wel uit de eigen vijver. Er moet bezuinigd worden op Passend Onderwijs, overheadkosten, aantal studierichtingen MBO en nog een paar 'leuke' dingen. En die bezuiniging komt dan weer terug in het onderwijs. Voor professionalisering onder andere. Ik heb toch sterk het gevoel dat we voor de gek worden gehouden. Eerst geld weghalen bij de kinderen die het juist zo hard nodig hebben (o.a. rugzakgelden voor kinderen met een handicap) en dan zeggen dat je wel gaat investeren in professionalisering. Weinig fiducie in dit plan. Waarschijnlijk wordt over een paar jaar weer geroepen dat het toch niet zo handig was. Nu echter, wordt gedaan alsof we een mooi cadeau krijgen. Nou, ik vind het een lelijk fopcadeau!

Nog even doorbijten

Nog een week. Welgeteld vier dagen werken. Dan luid ik de vakantie in. Ik zie er naar uit!
Nog even doorbijten en dan tijd om een week lang zo min mogelijk met werk bezig te zijn.
Ik krijg het nu bijna niet uit mijn hoofd. Zeker niet met alle oudergesprekken die nu plaats vinden of al hebben gevonden en de evaluaties van de handelingsplannen. Het werk gaat maar door en gaat maar door. En stapelt zich alsmaar op. Hoe krijg ik alles voor elkaar? Hoe zorg ik dat ik afstand kan nemen? M'n hoofd tolt van alles wat ik nog moet doen en vooral wil doen, om kwaliteit te leveren. Maar de tijd is zo beperkt. En dan gaan we ook nog bezuinigen. Ja, daar krijgen we ook wat voor terug, wordt gezegd. Nou, dat laatste moet ik nog zien. En dat eerste ervaar ik al jaren. Bezuiniging op bezuiniging, zonder serieuze investering in menskracht! Wel kwaliteit eisen, maar niet zorgen voor de randvoorwaarden. Ik word daar zo moe van. Ook hier nog even doorbijten of is uiteindelijk mijn lange adem niet lang genoeg? Ik ben bang voor het laatste. Want wie hoort de roepende in de woestijn?

groepsvorming

Een week geleden begon ik met de aankondiging dat de tafelgroepjes nog een week zouden bestaan. 'Volgende week vrijdag kom je in een nieuw groepje.' Van een aantal kanten kwam een positieve reactie, van anderen een teleurgestelde. 'De komende week maak je voor ieder groepslid een bedankkaartje. Daarop schrijf je wat je leuk of aardig vond van die persoon en je geeft een compliment.' De gehele afgelopen week zijn de kinderen hiermee druk geweest. Gezellige, gekleurde kaartjes werden druk beschreven en versierd. Een paar kinderen hadden wat moeite met een positieve opmerking naar een groepslid, maar uiteindelijk heeft iedereen kaartjes gemaakt. En gister was het dan zo ver: nieuwe groepjes. Ik had me al een week lang hierop geprepareerd. Volgens Cooperatieve Leerstrategieen is het belangrijk om in alle groepjes de verschillende niveaus te laten terugkomen. Een heel gepuzzel dus om gebalanceerde groepjes te maken. En dan nog het sociale en emotionele aspect erbij. Donderdagmiddag dacht ik klaar te zijn, maar 's avonds thuis bedacht ik al dat een bepaald groepje toch niet goed was. Vrijdagochtend nog weer wat veranderd. Onder de rekentoets nog weer wat aanpassingen gemaakt en toen kwam het grote moment. Altijd wat gespannen hiervoor. Ik wil niemand een nare plaats geven, maar ik vind dat kinderen ook moeten leren om met anderen samen te werken waar ze misschien wat minder goed mee kunnen. Een dergelijke toespraak hield ik vooraf, voor de kinderen. Ik benoemde dat zes weken slecht slapen omdat je je niet prettig voelt in je groepje een goede reden was om even bij mij te komen in de pauze. Heel rustig bekeken de kinderen de plattegrond. Geen heftige reacties. Bijzonder vond ik dat. Wel heel wat slechter gewend!
In de pauze kwam een Patricia naar me toe. 'Juf ik kan niet zo goed met Irene overweg. We hebben een beetje ruzie.' Ik bevestigde dat het goed was dat ze bij me kwam en stuurde haar naar Irene om dit te bespreken, want misschien viel het wel mee. Ze kwam terug met de meededeling dat Irene er net zo over dacht. Werk aan de winkel dus.
Terug in de klas gaf ik aan dat er behoefte was aan een wissel. Natuurlijk kwamen er meer reacties. Mijn zesweken slecht slapen opmerking herhaalde ik een paar keer. En na wat gepuzzel en heen en weer gepraat, waren we er uit. Iedereen redelijk tevreden en nog steeds mooi evenwichtige groepjes.
Om even voor drie uur begon de grote volksverhuizing en om tien over drie kwam het eerste groepje mij melden dat ze al een naam hadden. Ik was helemaal verbaasd. 'Wauw, wat snel.' Glimmend van trots en met een dik compliment erbij, schreef ik hun groepsnaam op het bord. Een tweede en derde groepje volgenden snel. De bedankkaartjes werden uitgereikt. Nieuwsgierig las een ieder de ontvangen kaartjes met complimenten. Een korte inventarisatie van mijn kant maakte duidelijk dat de meeste kinderen blij waren met de gekregen complimenten. Een prettige swung was voelbaar. Een positieve beweging was duidelijk merkbaar.
Een uurtje later keek ik tevreden om mij heen in het lege lokaal. Een fijne dag. Een goede afsluiting. En een mooie basis voor verdere groepsvorming, teambouw en klasbouw!